Soru: Kiralamaya karar verilen ofis tadilat işlemlerinin 2016 bütçesinde olmasına rağmen fiiliyatta 2017'ye sarkması durumunda, tedarikçi ile 2016 yılı tarihli bir sözleşme yapılarak karşılık ayırmak suretiyle giderleştirilebilmesi mümkün müdür?
Cevap: Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun 288. maddesinde “Hasıl olan veya husulü beklenen fakat miktarı katiyetle kestirilemeyen ve teşebbüs için bir borç mahiyetini arz eden belli bazı zararları karşılamak maksadıyla hesaben ayrılan meblağlara karşılık denir.” hükmü yer almaktadır. Ayrıca söz konusu maddede karşılıkların mukayyet değerleriyle pasifleştirilmek suretiyle değerleneceği belirtilmiştir. Maddede karşılıkların genel olarak tanımı yapılmış olup, sadece bu maddeye dayanarak karşılık ayrılmasına olanak bulunmamaktadır. Çeşitli vergi kanunlarında, ayrılacak karşılıklar tek tek sayılmıştır.
Yukarıda yer alan madde çerçevesinde değerlendirme yapıldığında, her bir şube için yapılacak olan giderlerin, tadilat sözleşmesi, fatura, fatura üzerindeki açıklama ve kiralanan yerin 2016 yılında kiralanmış olduğunu gösterir kira sözleşmesi ile tevsik edilmesi koşuluyla karşılık ayırmak suretiyle 2016 yılı gideri olarak kayıtlara alınması mümkün olabilecektir.
Öte yandan aynı kanunun 282. maddesinde kurumun tesis olunması veya yeni bir şubenin açılması veyahut da işlerin devamlı bir surette genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir kıymet iktisap olunmayan giderlerin ilk tesis ve taazzuv gideri olarak değerlendirilebileceği, ilk tesis ve taazzuv giderlerinin aktifleştirilmesinin ihtiyari olduğu ifade edilmiştir.
Dolayısıyla, ofis tadilat işlemlerinin ilk tesis ve taazzuv gideri olarak kabul edilebilmesi için maddi bir kıymet iktisap edilmemesi gerekmektedir. Yapılan giderlerin kiralanan yere değer kazandırıcı nitelikte olması durumunda ve maddi bir kıymet iktisabının gerçekleşiyor olması durumunda tek kerede gider yazılması mümkün olamayacaktır. Özel maliyet olarak kabul edilerek kira süresince amortisman ayırmak suretiyle giderleştirilmesi gerekcektir.