Soru:
Şirket Personeline "0" faiz ile ve en fazla iki brüt maaş tutarı kadar yapılan ve geri ödeme süresi üç taksitle sınırlandırılmış olan avanslar, Transfer Fiyatlandırması kapsamında her hangi bir sakınca oluşturmakta mıdır?
Cevap:
Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) 61. maddesinde Ücretin Tarifi konusu düzenlenmiştir. Buna göre; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez."
Gelir Vergisi Kanunu'nun yukarıdaki hükmü gereği verilen avanslar da ücret mahiyetindedir.
Yine GVK'nın 94. maddesinde Vergi Tevkifatı konusu düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; "......... gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı............... aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.
1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre,"
GVK'nın 61. maddesi gereği personele verilen avanslar ücret mahiyetindedir ve 94. madde gereği üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilecektir.
Aynı ay içerisinde avansın geri alınması durumunda zaten ödenen maaş üzerinden stopaj yapılacağından tekrar personel avansları üzerinden stopaj yapılması gerekmemektedir.
Avans verme işleminden tamamen bağımsız olarak personele ihtiyacı olduğu zaman verilen borçların mahiyeti ise farklıdır. Verilen bu borç paraların yine yıl içerisinde düzenli olarak tahsil edilmesi ve maaşların da ayrıca personele düzenli olarak ödemenmesi durumunda bu işlem kanaatimizce kanunda belirtilen ve stopaj yapılmasını gerektiren avans olarak değerlendirilemeyecektir ve stopaja tabi tutulmayacaktır. Ancak bu durumda “0” faizsiz olması transfer fiyatlandırması açısından sıkıntı doğurabilecektir.
Transfer fiyatlandırması açısından ise; 1 Seri Nolu Transfer Fiyatlandırması Tebliğinde kurum çalışanlarının söz konusu kurum ile ilişkilerinin sadece işveren-hizmet erbabı ilişkisi içinde bulunması durumunda ilgili kurum ile kurum çalışanı, yapılan ücret ödemeleri bakımından ilişkili kişi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, kurum ile çalışanları arasında yukarıda belirtilen istihdam ilişkisi dışındaki işlemler, ilişkili kişilerle yapılan işlem kapsamında değerlendirileceği belirtilmiştir.
İşçi ve işveren arasındaki ilişki bu şekilde, yani ilişkili kişilerle yapılan işlem kapsamında değerlendirilir ise, personele sağlanan ve maaşının 2 katına kadar ve 3 aya kadar da vadeye çıkabilecek bir borçlanma transfer fiyatlandırması riski doğurabilecektir.