Soru:
İş ile ilgili bir seyahat için belli miktarda gerçek gider, belli miktarda harcırah verilme durumu olabilir mi?
Her iki yöntem uygulamasında vergisel anlamda yükümlülükler ve dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Cevap:
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/4. maddesine göre yurt dışı ve yurt içi seyahatlerle ilgili giderlerin hasılattan indirilebilmesi için gerekli olan şartlar aşağıdaki gibidir:
- Seyahatin işle ilgili yapılmış olması,
- Seyahatin yapılan işin önemi ve genişliği ile mütenasip olması,
- Seyahatin amacının gerektirdiği süre ile sınırlı olması,
- Seyahatin iş ile ilgili olan kişilerce yapılmış olması.
Gerçek gider usulü olarak adlandırılan yukarıdaki usulün benimsenmesi durumunda belirtilen şartlar dahilinde giderler hasılattan indirilebilmekte ve personele sağlanan menfaat olarak değerlendirilmeyip personelin bordrosuna girmek suretiyle vergilenmesi de söz konusu olmamaktadır.
Öte yandan, aynı kanunun 24. maddesinde hizmet erbabına verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir. Ancak bu gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla olması halinde ya da Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşması durumunda aradaki farkın ücret olarak vergiye tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Şirketler, seyahat ve ikamet giderleri konusunda “Gerçek Gider” veya “Harcırah” yöntemlerinden birini seçerek uygulayabilmektedir. Ancak aynı seyahat için her iki usulün bir arada uygulanması durumunda Gelir Vergisi Kanunu’nun 24. maddesinde bulunan istisnadan yararlanmak mümkün değildir.
Şöyle ki; 138 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 3 numaralı bölümünde de belirtildiği üzere her iki usulün aynı seyahat için uygulanması halinde seyahati yapan kişiye harcırah adı altında verilen paranın tamamının bu kişinin maaşına eklenerek üzerinden gerekli vergi kesintilerinin yapılması gerekmektedir.